Âm Lịch 4/2

Hội vật Mão Điền

Lễ hội Bắt đầu ngày 4/2🌙 Âm lịch 1 ngày

Làng Chằm (tên chữ là Mão Điền) thuộc Thuận Thành - Bắc Ninh không phải là sới vật danh tiếng của cả nước, cứ vào ngày hội làng (mùng 4 tháng Hai âm lịch) thường có hội vật. Đây là nét tiêu biểu của hội làng Chằm bởi môn đấu vật gắn với sự tích ba vị Thành Hoàng của làng.

3aedinh1.jpg


 

Vào cuối thời Lê sơ, ở Mão Điền có ba anh em họ Chu chiêu tập binh mã ứng chiếu Cần Vương phò Lê diệt Mạc, trai tráng theo về rất đông. Ba tướng họ Chu dựng ngôi đình ở nơi đất cao phía Tây Bắc làng làm nơi luyện tập quân sĩ. Tuy nhiên vận số nhà Mạc được trời giúp nên quân đội của Hà Phi Chuẩn bị thua, chủ tướng Hà Phi Chuẩn bị bắt, vua Lê Chiêu Tông bị giam lỏng ở Lam Kinh rồi bị sát hại. Ba tướng họ Chu cũng tuẫn tiết theo vua. Về sau dân làng Chằm nhớ ơn tôn lập làm Thành Hoàng. Ngôi đình luyện quân được tu sửa lại làm nghè nơi thánh ngự. Gần đó dân làng dựng nên ngôi đình đấu vật, đặt tên là đình Vật. Hằng năm hội làng đều tổ chức đấu vật và coi đó là một phần nghi lễ tế thánh.

Đình Vật xây dựng vào thời Lê Dụ Tông (1705 - 1719), kiến trúc kiểu chữ đinh, gồm bảy gian bái đường và một chuôi vồ hậu cung. Trước cửa đình là bãi cỏ rộng làm sới vật. Hai bên có Tả vu, Hữu vu. Bài trí trong đình đơn giản, gồm một bệ thờ xây gạch, mấy bức hoành phi, câu đối. 

Lệ làng, sau khi rước kiệu và tế ở nghè thì rước sang đình Vật khai hội. Hội vật kéo dài ba ngày. Đô vật các nơi về tranh giải rất đông. Người cầm trịch hội vật, người thúc trống nghe nói học được các ngón nghề từ thời ba tướng họ Chu luyện quân nên hội vật rất rôm rả mà rất nghiêm luật. Đô nào có tài có sức giữ giải qua ba ngày mà không có ai phá được thì sẽ giành giải nhất. Giải là đôi mâm thau, mấy vuông lụa điều, mấy quan tiền và được ghi tên vào sổ bạ. Đó là vinh dự lớn lao cho cá nhân và cả sới vật quê của người đó. Dân làng thì cho rằng năm nào có đông đô vật đến đọ sức thi tài thì năm ấy đồng ruộng được mùa, người vật an khang. Lò vật các nơi đều ra sức tập luyện chờ đến dự hội vật Mão Điền. Nhiều người trở thành vô địch quốc gia sau này. Rồi các đô vật từ Hải Phòng, Hà Tây nghe tiếng cũng về dự.

Tiếc rằng năm 1962 đình vật đã bị dỡ bỏ để lấy đất xây trường học. Hiện vật còn lại là một bia đá khối vuông, cao 0,68m; rộng 0,50m, chữ viết hai mặt. Mặt chính ghi chép thể lệ hội vật nhưng chữ mòn, chỉ đọc được dòng đầu “Thuận An Phủ, Siêu Loại huyện, Mão Điền xã, quan viên văn chức đô lão cập toàn xã, thượng hạ đẳng vi tạo giao điệt tràng”. Mặt khác khắc bài minh ca ngợi cảnh vật, con người Mão Điền do chín tác giả là người làng soạn. Ngoài ra nhiều người cao tuổi còn nhớ đôi câu đối tiêu biểu của đình Vật do tài chơi chữ của người viết như sau: 

 

 Nhị xã hội thông chiêu văn vật

 Ức niên hưởng tự tai miếu đình.

Tạm dịch : 

 Hai xã mở hội cầu văn vật

 

 Muôn năm thờ cúng tại miếu đình.

(Hai chữ cuối ghép lại thành chữ Đình Vật tiếng nôm)

Từ ngày dỡ đình Vật, hội vật được dời sang khu đất bên cạnh, nhưng cứ bị mai một dần do không còn nghi thức tôn vinh đề danh. Tiếng trống hội vật chỉ còn vang vọng trong tâm thức những người cao tuổi. Chính quyền địa phương có năm cũng mở lại hội vật, nhưng do thiếu người cầm trịch tài giỏi nên dẫn đến xô xát, mâu thuẫn giữa các đô vật nơi này với nơi khác, nên ngại không muốn mở lại nữa. 

Thế là chìm lấp một sới vật cổ truyền uy tín của vùng Kinh Bắc.

 

Những năm gần đây địa phương lại bắt đầu chú trọng khôi phục hội vật, coi như là một nghi thức tưởng nhớ thánh. Và tiếng trống hội vật lại gióng lên thúc giục lòng người chuộng văn chuộng võ.

Thông tin chi tiết

Thời gian sắp diễn ra
0Ngày
0Giờ
0Phút
0Giây

Tác giả

Ngô Thị Thu Hiền

Đề xuất

Hạn chế

📅 22/02/2025 🌙 25/01/2025