Lễ giỗ Anh hùng dân tộc Thủ Khoa Nguyễn Hữu Huân là một sự kiện quan trọng nhằm tưởng nhớ và tôn vinh những đóng góp của Nguyễn Hữu Huân, một người anh hùng trong lịch sử kháng Pháp của Việt Nam. Ông là một nhà nho yêu nước, lãnh đạo phong trào kháng chiến chống thực dân Pháp ở Nam Bộ trong thế kỷ 19. Lễ giỗ của ông diễn ra hàng năm để tri ân công lao của ông đối với dân tộc.

1. Thân thế và sự nghiệp của Thủ Khoa Nguyễn Hữu Huân

• Nguyễn Hữu Huân (1830–1875), còn được gọi là Thủ Khoa Huân, sinh ra tại làng Tịnh Hà, tổng Kiến Hòa, phủ Kiến An (nay là xã Hòa Tịnh, huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang).
• Ông là người nổi tiếng học giỏi và đã đỗ đầu trong kỳ thi Hương tại Gia Định, vì vậy được gọi là "Thủ Khoa".
• Sau khi thực dân Pháp xâm lược Việt Nam vào năm 1858, Nguyễn Hữu Huân đã đứng lên lãnh đạo nhân dân khởi nghĩa chống Pháp ở Nam Bộ, trở thành một trong những thủ lĩnh chống Pháp tiêu biểu của phong trào yêu nước thời kỳ này.

• Mặc dù đã chịu nhiều thất bại và bị bắt giam, nhưng Nguyễn Hữu Huân vẫn không từ bỏ ý chí kháng chiến. Ông bị bắt lần cuối vào năm 1875 và bị xử tử tại tỉnh Mỹ Tho (nay là Tiền Giang).

  

2. Thời gian và địa điểm tổ chức lễ giỗ

• Thời gian: Lễ giỗ Nguyễn Hữu Huân thường được tổ chức vào ngày 15 tháng 4 âm lịch hàng năm, để kỷ niệm ngày mất của ông.
• Địa điểm: Lễ giỗ được tổ chức tại Khu di tích lịch sử Nguyễn Hữu Huân ở xã Hòa Tịnh, huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang. Đây là nơi thờ phụng ông và là địa điểm mà người dân khắp nơi đến để tưởng niệm.

3. Các nghi thức chính trong lễ giỗ

Lễ giỗ Nguyễn Hữu Huân thường được tổ chức trang trọng, với sự tham gia của đông đảo người dân địa phương, lãnh đạo chính quyền và các đoàn thể.

Phần lễ:

1. Lễ dâng hương tưởng niệm: Nghi thức chính của lễ giỗ là lễ dâng hương, bày tỏ lòng biết ơn và tưởng nhớ công lao của Nguyễn Hữu Huân. Người dân, các lãnh đạo địa phương và đại diện các đoàn thể sẽ dâng hương tại khu di tích để cầu nguyện cho quốc thái dân an, đồng thời thể hiện lòng kính trọng đối với anh hùng dân tộc.
2. Lễ cúng tế truyền thống: Trong lễ giỗ, các nghi lễ tế cổ truyền cũng được thực hiện để tri ân ông. Lễ vật dâng lên bao gồm các món ăn truyền thống, hoa quả, hương và rượu, được chuẩn bị cẩn thận và trang trọng.

Phần hội:

1. Hoạt động văn hóa nghệ thuật: Trong lễ giỗ, nhiều chương trình văn hóa, văn nghệ được tổ chức để tôn vinh tinh thần yêu nước của Thủ Khoa Huân. Các màn biểu diễn đờn ca tài tử, cải lương hay diễn tuồng cổ thường tái hiện lại những câu chuyện về cuộc đời và sự nghiệp của ông, nhằm giáo dục thế hệ trẻ về truyền thống yêu nước.
2. Hội thảo lịch sử: Nhiều hội thảo hoặc buổi nói chuyện về cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Hữu Huân cũng được tổ chức để giới thiệu và phổ biến thêm về tầm quan trọng của ông trong lịch sử kháng Pháp của Việt Nam.
3. Thi đấu thể thao và trò chơi dân gian: Nhiều năm, các hoạt động thể thao như kéo co, thi đấu cờ tướng, và các trò chơi dân gian khác cũng được tổ chức để tạo không khí vui tươi và gắn kết cộng đồng.

4. Ý nghĩa của lễ giỗ

• Tưởng nhớ anh hùng dân tộc: Lễ giỗ là dịp để nhân dân địa phương và du khách khắp nơi bày tỏ lòng kính trọng đối với Nguyễn Hữu Huân – một người con ưu tú của dân tộc. Ông đã hy sinh cả cuộc đời cho sự nghiệp bảo vệ đất nước, là tấm gương sáng về lòng yêu nước và ý chí quật cường của người dân Nam Bộ.
• Giáo dục truyền thống: Thông qua lễ giỗ, các giá trị về lòng yêu nước, sự dũng cảm và tinh thần kháng chiến của ông được truyền lại cho thế hệ sau, góp phần giáo dục các thế hệ trẻ về truyền thống đấu tranh giữ nước.
• Bảo tồn văn hóa dân gian: Các hoạt động văn hóa nghệ thuật truyền thống trong lễ giỗ, đặc biệt là đờn ca tài tử và cải lương, không chỉ tôn vinh các giá trị lịch sử mà còn góp phần bảo tồn và phát huy các di sản văn hóa phi vật thể của Nam Bộ.

5. Khu di tích lịch sử Nguyễn Hữu Huân

Khu di tích Nguyễn Hữu Huân tại Tiền Giang là một trong những địa danh lịch sử quan trọng, bao gồm ngôi đền thờ chính và các hạng mục khác phục vụ cho việc tưởng niệm và tìm hiểu về cuộc đời của ông. Khu di tích không chỉ là nơi thờ cúng mà còn là địa điểm du lịch văn hóa, lịch sử, thu hút đông đảo du khách và học sinh, sinh viên đến tham quan, học tập.