Lễ hội Am Chúa: Nét đẹp văn hoá tâm linh của Khánh Hoà
Lễ hội Am Chúa là một lễ hội truyền thống mang đậm nét tín ngưỡng dân gian của người Việt Nam, đặc biệt là ở các vùng ven biển. Lễ hội này được tổ chức để tưởng nhớ công đức của các vị thánh mẫu, trong đó nổi bật nhất là Thánh Mẫu Thiên Y A Na, người được xem là vị thần bảo hộ cho ngư dân và người dân vùng biển.
Lễ hội tại Am Chùa là 1 trong tất cả các lễ hội đặc sắc nhất Khánh Hoà
Lễ hội Am Chúa mang nghi thức cổ xưa với các nét đẹp trong phong tục thờ Mẫu là hoạt động cực thu hút trong hành trình khám phá du lịch Nha Trang. Lễ hội là dịp sinh hoạt văn hóa - tâm linh để tưởng nhớ về Thiên Y A Na Thánh Mẫu - người đã dạy cho người dân cày cấy, trồng rau, nuôi tằm, dệt vải.
Lễ hội Am Chúa (lễ hội Thiên Y Thánh Mẫu) là một trong những lễ hội ở Nha Trang thu hút rất nhiều du khách mỗi năm. Du lịch Nha Trang tháng 3 Âm lịch, bạn không thể bỏ lỡ lễ hội độc đáo này.
- Địa điểm tổ chức: đền thờ Am Chúa, núi Đại An, xã Diên Điền, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa. Am Chúa nằm trong khu di tích núi Am Chúa và gần hồ nước Am Chúa thơ mộng.
- Thời gian tổ chức: diễn ra trong vòng 3 ngày, từ mùng 1 đến mùng 3 Âm lịch hàng năm.
- Đường đến nơi tổ chức lễ hội: Bạn có thể đi theo quốc lộ 1C hoặc quốc lộ 1A để đến chợ Tân Đức. Am Chúa cách chợ 5km. Từ chợ, bạn đi qua Cầu Mới là sẽ thấy bảng chỉ dẫn đường lên Am Chúa. Khi đến chân núi Đại An, bạn gửi xe ở dưới và đi bộ lên Am Chúa.
Lễ hội diễn ra tại đền thờ Am Chùa
Thánh Mẫu Thiên Y A Na: Theo tín ngưỡng dân gian, Thánh Mẫu Thiên Y A Na là một vị thần linh thiêng, có nhiều phép lạ, thường hiển linh giúp đỡ người dân trong những lúc khó khăn, đặc biệt là những người làm nghề biển.Am Chúa là nơi thờ bà Thiên Y A Na Thánh Mẫu. Theo truyền thuyết, núi Đại An là nơi Thánh Mẫu giáng trần và sinh sống thuở ấu thơ. Thánh Mẫu Thiên Y A Na là người đã dạy cho người dân cách trồng dâu, nuôi tằm, dệt vải, cày cấy và đặt ra các lễ nghi. Bà là vị phúc thần mang lại một cuộc sống đủ đầy, ấm no cho người dân. Để ghi nhớ công ơn của Bà, người dân đã lập ra đền thờ Am Chúa - Diên Khánh và tổ chức lễ hội tại Am Chúa hàng năm vào tháng 3 Âm lịch. Lễ hội Am Chúa Khánh Hòa ca ngợi công đức của Thiên Y A Na Thánh Mẫu và là dịp để người dân cầu mong cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi.
Du khách hành hương tới lễ hội
Ý nghĩa của lễ hội: Lễ hội Am Chúa không chỉ là dịp để tưởng nhớ công ơn của các vị thánh mẫu mà còn là dịp để cầu mong một năm mới bình an, mưa thuận gió hòa, đánh bắt được nhiều hải sản. Am Chúa là một trong các địa điểm du lịch Nha Trang có giá trị văn hóa - lịch sử - tín ngưỡng to lớn đối với người dân Khánh Hòa. Đúng như câu nói “Am Chúa hiển Nhân, Tháp Bà hiển Thánh”, từ lâu đền thờ Am Chúa và lễ hội Am Chúa đã có vai trò quan trọng với đời sống tinh thần của nhân dân tỉnh Khánh Hòa.
Về tín ngưỡng, lễ hội là sự kỳ vọng và đức tin của người dân vào vị phúc thần sẽ mang lại cho họ một cuộc sống may mắn, thuận lợi. Về văn hóa, lễ hội là truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam - “uống nước nhớ nguồn”. Đó là lời nhắc nhở nhân dân Khánh Hòa luôn nhớ về nguồn cội và công ơn của các thế hệ đi trước.
Lễ hội thu hút nhiều du khách tứ phương đến chiêm bái
Về lịch sử, đền thờ Am Chúa còn là “chứng nhân” chứng kiến cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ vô cùng oanh liệt của đất nước Việt Nam. Trước sân của đền thờ có một cây mã tiền cổ thụ đã tồn tại hơn 350 năm. Cây mã tiền nhiều lần được dùng để làm cột treo cờ - biểu tượng khơi dậy tinh thần yêu nước của nhân dân ta. Sau lưng đền thờ là rất nhiều dấu vết của lô cốt, hào bằng đá do thực dân Pháp xây dựng. Nơi đây còn lưu giữ các phong sắc của triều đại nhà Nguyễn
Về du lịch, lễ hội đang dần trở thành nét văn hóa đặc trưng của mảnh đất Khánh Hòa và thu hút nhiều du khách tham quan. Vào mỗi dịp lễ hội, hàng nghìn người từ tứ phương đổ về Am Chúa để hòa mình vào không gian tín ngưỡng độc đáo và tham gia các trò chơi dân gian truyền thống mang đậm hơi thở của vùng biển Nha Trang
Không khí nhộn nhịp tại lễ hội
Lễ hội diễn ra trong 3 ngày và có hai phần: phần lễ, phần hội:
Lễ hội Am Chúa được diễn ra với các nghi lễ bao gồm: tế lễ, dâng hương, biểu diễn múa bóng… mang đậm nét văn hóa truyền thống của dân tộc. Tế lễ là nghi thức trang nghiêm nhất, được những người chức sắc thực hiện, đại diện cho người dân Khánh Hòa gửi đến Bà Chúa Xứ Sở lòng biết ơn và sự tôn kính. Lễ dâng hương được sự tham gia của đông đảo du khách và người dân, là cơ hội để mọi người gửi gắm những mong cầu của mình đến bà Chúa Ngọc. Bạn có thể cầu bình an, cầu may mắn, cầu cho gia đình mạnh khỏe, hạnh phúc, cầu cho công việc thuận lợi, cuộc sống an yên…
Việc chuẩn bị cho lễ hội vô cùng công phu và tỉ mỉ để sẵn sàng mọi thứ dâng lên Bà Chúa Ngoc
- Phần lễ: Bao gồm các nghi thức trang trọng như tế lễ, dâng hương và múa bóng. Lễ tế được thực hiện bởi các bô lão trong vùng để thể hiện lòng biết ơn đối với Thánh Mẫu. Du khách và người dân tham gia lễ dâng hương để cầu nguyện cho bình an, may mắn và sức khỏe.
Múa lân tại lễ hội Am Chúa
- Phần hội: .Diễn ra sau phần lễ, với các hoạt động văn hóa dân gian như hát chầu văn, múa lân, và các trò chơi truyền thống. Các hoạt động này không chỉ tạo nên không khí vui tươi mà còn giúp bảo tồn giá trị văn hóa địa phương. Du khách có thể tham gia hoặc chiêm ngưỡng các trò chơi dân gian như hò bài chòi, hát tuồng, tạo thêm trải nghiệm văn hóa đặc sắc.
Các hoạt động văn hóa, hội hè
Biểu diễn nghệ thuật: Hát chầu văn, múa bóng – các loại hình nghệ thuật dân gian đặc trưng của vùng Nam Trung Bộ.
Hát trầu văn nghệ thuật dân gian của vùng Năm Trung Bộ
Trò chơi dân gian:Kéo co, nhảy bao bố, thi đấu cờ tướng, tạo không khí vui tươi, gắn kết cộng đồng
Thi đấu cờ tướng
Hội chợ địa phương: Bày bán đặc sản địa phương như bánh ít lá gai, nem nướng, các món hải sản.
Hội chợ tại lễ hội Am Chùa
Ý nghĩa văn hóa
Lễ hội Am Chúa không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn phản ánh đời sống văn hóa, xã hội của người dân vùng biển. Lễ hội là dịp để cộng đồng dân cư đoàn kết, gắn bó với nhau hơn. Đồng thời, lễ hội cũng góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.
Ngoài ý nghĩa văn hóa - tâm linh, Am Chúa còn là di tích lịch sử chứng kiến cả hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ của nhân dân xứ Trầm. Phía sau lưng Am Chúa còn lưu lại các dấu tích của lô cốt và giao thông hào đá (bề thành có 4 mặt, cao hơn 3m và dày đặc lỗ châu mai) do thực dân Pháp xây dựng trong những năm chiếm đóng.
Nội quy khu di tích văn hoá lịch sử Đại An – Núi Chúa
- Khi đến lễ bái tham quan di tích mọi người phải ăn mặc văn minh, lịch sự.
- Nghiêm cấm việc xâm phạm đến di tích không được di chuyển, làm hư hại tài sản hiện vật, phá hoại cây xanh, đục đá, khắc chữ và săn bắn xung quanh khu vực di tích.
- Các hoạt động tín ngưỡng truyền thống văn hoá tại Đại An – Núi Chúa phải chấp hành đúng theo quy định của nhà nước và theo sự hướng dẫn của ban quản lý khu di tích.
- Nghiêm cấm các hoạt động mê tín như: đồng bóng, bói toán, cúng sao,…xuyên tạc nội dung di tích – lịch sử và các hành vi gây rối an ninh trật tự khác.
- Nghiêm cấm mang các chất gây nổ vào khu vực di tích.
- Cấm bán hàng rong, ăn vặt bừa bãi, vệ sinh phải đúng nơi quy định.
Am Chúa là một điểm du lịch tâm linh nổi tiếng ở Nha Trang với nhiều lễ hội đặc sắc và thu hút đông đảo khách du lịch đến tham quan. Là không gian lưu trữ những nét văn hoá đặc sắc trong đời sống tâm linh của người Khánh Hoà, nếu có dịp ghé Nha Trang, thì Am Chúa là điểm tham quan không thể bỏ qua.
