
Lễ bỏ mả (Mơt Bhư) là một lễ hội lớn nhất, nổi trội và hấp dẫn nhất, mang đậm nét văn hóa dân gian trong các lễ hội của người Bahnar nói riêng, của các dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên nói chung. Lễ bỏ mả cũng được xem là cuộc trình diễn nghệ thuật lớn nhất, mang tính chất tổng hợp tất cả các loại hình nghệ thuật dân gian như kiến trúc, điêu khắc, hội họa, âm nhạc, múa, trình diễn của người Bahnar với mục đích đưa tiễn người chết về “thế giới bên kia”, “giải thoát” hoàn toàn mọi sự ràng buộc của người sống đối với người chết. Trong đó được chú ý nhiều nhất là nghệ thuật kiến trúc nhà mồ, điêu khắc tượng nhà mồ với nhiều tầng lớp, mang những ý nghĩa khác nhau, thể hiện quan niệm của người bản địa về sự sống và cái chết. Tượng nhà mồ được gọt đẽo thô sơ, giản lược chứ không cặn kẽ chi tiết nhưng rất sinh động, mộc mạc, mang đậm triết lý nhân sinh.
Hàng năm khi mùa mưa vừa chấm dứt (khoảng từ tháng 11), mùa màng thu hoạch xong, người Bahnar bắt đầu tổ chức lễ bỏ mả. Lễ hội này tập trung đông người nhất, dài ngày nhất và được chú trọng bậc nhất trong đời sống người Bahnar. Theo quan niệm của người Bahnar, người sống có hồn, khi chết biến thành ma, người thân của người chết phải thường xuyên đến nhà mồ quét dọn, đem cơm nước, phục vụ người chết, tâm sự chuyện trò với người chết. Tục nuôi ma này chỉ kết thúc sau khi tổ chức lễ bỏ mả.
Mục đích của lễ bỏ mả chính là tiễn đưa các hồn ma mới về với thế giới tổ tiên, để bắt đầu một cuộc sống mới ở thế giới bên kia. Trước đây, người Bahnar (ví dụ trường hợp xã Glar, huyện Đak Đoa) tổ chức lễ bỏ mả kéo dài trong 7 ngày và thậm chí nhiều hơn nữa, ngày nay do nhiều điều kiện khác nhau, lễ hội chỉ còn diễn ra trong 4 ngày: Ngày thứ nhất gọi là ngày vào hội, ngày thứ hai là ngày vỡ hội, ngày thứ ba là ngày rửa nồi và ngày thứ tư là ngày giải phóng.
Để có một lễ bỏ mả đầy đủ, vẹn toàn, việc chuẩn bị phải được diễn ra từ nhiều tháng trước đó. Đến những ngày giáp lễ, việc chuẩn bị được phân công rạch ròi từ việc đốn cây làm hàng rào quanh mồ, chặt gỗ đẽo tượng dựng quanh nhà mồ, đến việc làm mới nhà mồ. Lễ bỏ mả thường tấp nập vào buổi chiều, đó là một cuộc trình diễn lớn quanh nhà mồ. Sau khi già làng làm lễ cúng xong, thân nhân của người quá cố vào nhà mồ khóc than lần cuối với người đã chết. Tiếng cồng chiêng, tiếng trống nổi lên tiễn đưa người chết đi về thế giới bên kia. Đoàn đưa tiễn gồm những người múa khiên và đánh trống, người đánh cồng chiêng, người đeo mặt nạ, người trình diễn những con rối, phụ nữ thì múa, họ đi vòng quanh nhà mồ biểu diễn những động tác theo tiếng cồng chiêng. Những ngày lễ bỏ mả thực sự là những ngày hội văn hóa tưng bừng đầy chất nghệ thuật. Ở thời điểm nay, tại khu vực nghĩa địa quanh ngôi nhà mồ, cồng chiêng hầu như không lúc nào ngưng, đến với lễ bỏ mả ta như bị hòa vào tiếng nhạc cồng chiêng âm vang trầm hùng và những nhịp điệu của vòng xoang nối liền bất tận. Trong những ngày này, người sống ăn bữa ăn cộng cảm cuối cùng với người chết để rồi lưu luyến tiễn đưa người chết về thế giới bên kia bằng những bài cồng chiêng, bằng những con rối… Sau khi làm lễ giải phóng, người sống không còn ràng buộc gì với người thân đã chết, họ có thể lấy vợ, lấy chồng, có thể dự những cuộc vui của dân làng.
Mặc dù về hình thức, bỏ mả thuộc nghi lễ tang ma, nhưng theo quan niệm của người Bahnar, lễ bỏ mả cũng là ngày vui cộng cảm, là ngày hội của toàn cộng đồng, là đỉnh điểm của những hoạt động văn hóa truyền thống. Sau khi lễ bỏ mả kết thúc, ngôi nhà mồ cũng bị bỏ luôn, không còn được chăm sóc, cắt đứt mọi mối quan hệ, người chết thì về với thế giới khác, còn người sống thì về lại với sinh hoạt bình thường.