Di tích Chùa Bắc Nga nằm ở phía Đông Bắc xã Gia Cát, huyện Cao Lộc. Hằng năm, vào ngày 15 tháng Giêng, lễ hội truyền thống Chùa Bắc Nga thu hút đông đảo du khách thập phương tới du xuân và thưởng ngoạn nét đẹp văn hóa đặc sắc của người dân Xứ Lạng nói chung, Cao Lộc nói riêng. Đây là lễ hội cầu tài, cầu lộc với phần lễ có các nghi thức cúng tế trong chùa mời Tiên, mời Phật về phù hộ cho Nhân dân được bình an, hạnh phúc; phần hội có múa sư tử, thanh niên nam, nữ hát giao duyên với các làn điệu sli, lượn đặc trưng của dân tộc Tày, Nùng ở Lạng Sơn.

   - Chùa Bắc Nga, xã Gia Cát, huyện Cao Lộc được UBND tỉnh Lạng Sơn công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh theo Quyết định số 41/2002/QĐ-UB ngày 2/10/2002. Trong chương trình, lãnh đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh đã công bố Quyết định số 231/QĐ-BVHTTDL ngày 14/2/2023 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về công bố lễ hội Chùa Bắc Nga, xã Gia Cát là di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.

   - Qua quan sát thực tế cho thấy, lễ hội năm nay, số lượng nhân dân và du khách về dự hội đông hơn các năm trước rất nhiều. Càng về trưa, lượng khách đến lễ hội càng tăng lên. Với sự có mặt của các lực lượng chức năng, việc người dự hội chấp hành quy định không mang hương vào thắp trong chùa đã được thực hiện tốt. Cách hoạt động vui hội diễn ra vui tươi, lành mạnh, đảm bảo tôn vinh được đẹp văn hóa của lễ hội. Một điểm đáng chú ý là, năm nay, Ban Tổ chức có cho trưng bày một số hình ảnh về lễ hội, di tích danh thắng của Lạng Sơn trong khu vực khuôn viên tổ chức lễ hội đã góp phần vào việc tuyên truyền, quảng bá sâu rộng về tiềm năng, lợi thế văn hóa của Lạng Sơn trong phát triển kinh tế – du lịch. Qua đó còn, góp phần khơi dậy tinh thần, nâng cao ý thức bảo tồn, làm giàu và phát huy các di sản văn hóa của quê hương, dân tộc một cách mạnh mẽ trong đông đảo các tầng lớp nhân dân và du khách.

   - Tất nhiên, xung quanh lễ hội vẫn còn một số điều đáng nói. Nhưng tựu trung lại là lễ hội đã đem đến cho người dự hội nhiều ấn tượng và cảm xúc khó phai. Bên cạnh việc mua những cây mía ngon ngọt về làm qùa cho gia đình, bạn bè và người thân với ước mong năm mới có nhiều điều ngọt lành, tốt đẹp sẽ đến thì có một nét đẹp văn hóa trong lễ hội Chùa Bắc Nga, tuy nhỏ thôi nhưng không thể không nhắc tới là nét văn hóa du xuân, vãn cảnh chùa, mua cành lộc của nhiều người đến hội. Những ai có dịp đi dự hội đều có thể nhận ra rằng, rất nhiều người dự hội, sau khi vào chùa cầu lộc, cầu tài, cầu năm mới nhiều sức khỏe, may mắn, thuận lợi trong cuộc sống và công việc thì khi ra về đều mua cho mình một cành lộc. Những cành lộc đó gồm có như: một cành nhót ta trĩu quả hay một nhánh cây vạn niên, sống đời,… kèm theo đó là một cây lộc bằng giấy bạc, một cành hoa nhựa. Mua cành lộc trên có ý nghĩa là cầu mong cho một năm mới nhiều thành công, bền vững, dài lâu, đắc tài, đắc lộc.

   - Có thể nói, tục mua cành lộc về sau khi vui hội, du xuân trong lễ hội chùa Bắc Nga là một nét đẹp văn hóa trong ứng xử với môi trường thiên nhiên, môi trường cảnh quan di tích, môi trường du lịch rất đáng được chú ý. Đó thực sự là một hành động thiết thực góp phần tô thắm thêm vẻ đẹp của cảnh quan di tích, ý nghĩa của lễ hội mà ta được dự.

   - Trong những ngày đầu xuân này, khi mà hàng loạt các lễ hội truyền thống trên khắp các địa phương đang lần lượt diễn ra theo thông lệ thì nét đẹp văn hóa mà chúng ta bắt gặp trong lễ hội Chùa Bắc Nga thực sự ý nghĩa, khiến chúng ta thêm phấn khởi, càng tin tưởng hơn vào sự thành công và ấn tượng của mùa Lễ hội Xuân Xứ Lạng 2010 đang rất rộn rã.

   - Phát biểu tại lễ khai mạc, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Cao Lộc Nguyễn Văn Thịnh cho biết: Di tích chùa Bắc Nga (còn gọi là Tiên Nga tự) nằm ở phía đông bắc xã Gia Cát, huyện Cao Lộc. Đây là ngôi chùa có giá trị độc đáo, đặc sắc về kiến trúc và tín ngưỡng tôn giáo, với nhiều mộc bản được xác định khắc vào cuối thời Lê Trung Hưng, trong đó có nhiều thông tin giá trị về mặt văn hóa, lịch sử.

   - Chùa Bắc Nga cũng là nơi nhân dân trong tỉnh và du khách thập phương nhiều nơi tới nguyện cầu sự che chở của các đấng linh thiêng cho cuộc sống ngày càng mạnh khỏe, hạnh phúc, qua đó gắn kết tinh thần cộng đồng và giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

   - Du khách đến với Lễ hội chùa Bắc Nga được tham dự phần lễ đặc sắc gồm các nội dung: cầu phúc, cầu lộc, cầu tài... đặc biệt là Lễ cầu cho nhân dân no ấm, hạnh phúc, sức khỏe dồi dào và một năm mới với niềm tin, hy vọng nhiều thành công mới, mùa màng bội thu. Đồng thời du khách còn được thưởng thức phần hội với các làn điệu then, sli, lượn mượt mà, đằm thắm của các dân tộc trên địa bàn huyện, tham quan các gian hàng trưng bày các sản phẩm OCOP.

   - Bên cạnh đó, du khách còn được tham dự các trò chơi dân gian và cùng hòa mình thưởng thức nét ẩm thực phong phú, đa dạng với nhiều món ăn đặc sản của huyện Cao Lộc nói riêng và tỉnh Lạng Sơn nói chung.

   - Di tích chùa Bắc Nga (còn gọi là Tiên Nga tự) nằm ở phía Đông Bắc xã Gia Cát, huyện Cao Lộc. Đây là ngôi chùa có giá trị độc đáo, đặc sắc về kiến trúc và tín ngưỡng tôn giáo, với nhiều mộc bản được xác định khắc vào cuối thời Lê Trung Hưng, trong đó có nhiều thông tin giá trị về mặt văn hóa, lịch sử.

   - Hàng năm, vào ngày 15 tháng Giêng, lễ hội truyền thống chùa Bắc Nga thu hút đông đảo du khách thập phương tới du xuân và thưởng ngoạn nét đẹp văn hóa đặc sắc của người dân Xứ Lạng nói chung, Cao Lộc nói riêng. Đây là lễ hội du xuân, cầu tài cầu lộc với phần lễ có các nghi thức cúng tế trong chùa mời Tiên, mời Phật về phù hộ cho dân chúng được bình an, hạnh phúc. Phần hội có múa sư tử; thanh niên nam, nữ rủ nhau lên các triền đồi hát giao duyên với các làn điệu sli, lượn đặc trưng của dân tộc Tày, Nùng ở Lạng Sơn. Đồng thời, du khách còn được tham quan các gian hàng trưng bày các sản phẩm OCOP và cùng hòa mình thưởng thức nét ẩm thực phong phú, đa dạng với nhiều món ăn đặc sản của huyện Cao Lộc nói riêng và tỉnh Lạng Sơn nói chung.

   - Theo thông tin từ UBND huyện Cao Lộc, lễ hội truyền thống chùa Bắc Nga, xã Gia Cát, huyện Cao Lộc, tỉnh Lạng Sơn đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia theo Quyết định số 231/QD-BVHTTDL ngày 14/2/2023 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du Lịch.

   - Theo đó, lễ hội chùa Bắc Nga là lễ hội tiêu biểu được tổ chức vào ngày 15 tháng Giêng hàng năm tại chùa Bắc Nga, xã Gia Cát, huyện Cao Lộc, tỉnh Lạng Sơn. Đây là lễ hội du xuân, cầu tài cầu lộc với phần lễ có các nghi thức cúng tế trong chùa mời Tiên, mời Phật về phù hộ cho dân chúng được bình an, hạnh phúc và phần hội có múa sư tử, thanh niên nam, nữ rủ nhau lên các triền đồi hát giao duyên với các làn điệu sli, lượn đặc trưng của dân tộc Tày, Nùng ở Lạng Sơn.

   - Việc được công nhận sẽ là động lực giúp cho cấp ủy, chính quyền và nhân dân các dân tộc huyện Cao Lộc tiếp tục gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa đặc sắc của di sản trên địa bàn.