Lễ hội đền Đại Cại là lễ hội văn hóa tâm linh lớn ở Yên Bái, thường được tổ chức vào tháng Giêng hằng năm. Thông thường, Lễ hội đền Đại Cại sẽ diễn ra tại xã Tân Lĩnh, Huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái. Mục đích chính của Lễ hội đền Đại Cại nhằm cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, cuộc sống nhân dân ấm no. 

Lễ hội đền Đại Cại được cán bộ địa phương rất quan tâm đầu tư

Dòng người hành lễ nối đuôi nhau, xếp thành hàng dài

Theo thường lệ, Lễ hội đền Đại Cại sẽ được diễn ra trong vòng 2 ngày. Mỗi năm một lần lễ hội Đền Đại Cại được tổ chức 02 ngày, ngày lễ chính tiến hành vào rằm tháng giêng với hai phần lễ và phần hội cầu Bà cho mưa thuận, gió hòa, mùa màng tươi tốt, Quốc thái dân an, nhân khang, vật thịnh và thể hiện truyền thống, đạo lý uống nước nhớ nguồn của dân tộc ta, để tưởng nhớ đến công ơn những danh nhân một thời đã có công khai sơn, phá thạch, chiêu dân, lập làng mở chợ, xây dựng thành luỹ.

+ Phần Lễ: Phần lễ được dâng trong ngày lễ chính với ba hình thức lễ là: Lễ Thượng nguyên cầu cúng cho mùa màng tươi tốt, mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an; Lễ dâng hương do nhân dân các xã quanh vùng tổ chức thành từng đội thắp hương tưởng niệm người có công với đất nước, báo công lên với chúa Bà; Lễ rước Bà trên sông về đền chính được tái hiện bằng đội thuyền với ba thuyền lớn cùng hàng trăm thuyền nhỏ, lễ vật rước Bà là ba mâm lễ lớn gồm hoa quả, oản, những sản vật của người Lục Yên do bốn cô gái đồng trinh của bốn dân tộc Kinh, Dao, Tày, Nùng thể hiện sự đoàn kết, gắn bó của bốn dân tộc chính của Lục Yên. Đi theo rước chúa Bà là đội quân tướng mặc áo vàng, đội nón nhọn giáo dài, tay cầm khiên...

Khung cảnh núi rừng bạc ngàn, tại địa điểm diễn ra Lễ hội đền Đại Cại

Sân khấu nơi tổ chức lễ khai mạc được trang trí khá đơn giản nhưng không kém phần sang trọng

+ Phần Hội: Phần hội có thể diễn ra trước hoặc sau lễ rước với nhiều sinh hoạt cộng đồng phong phú: Chương trình văn nghệ trong ngày khai hội với Các tiết mục của diễn viên chuyên nghiệp hay chính những người dân địa phương thể hiện tạo không khí phấn khởi vui tươi trong ngày đầu năm mới. Bên cạnh những môn thể thao hiện đại không thể thiếu những trò chơi dân gian đậm bản sắc của đồng bào nơi đây. Mở đầu là cuộc đua thuyền trên sông. Những chiếc thuyền độc mộc là phương tiện đi lại không thể thiếu của đồng bào Tày, đồng bào Dao của các xã dọc theo sông Chảy như Tân Lĩnh, An Lạc. Bơi thuyền đạp chân dường như đã trở thành bản năng thiên phú trong mỗi chàng trai, cô gái ở đất này, khiến mỗi người được tham gia cuộc đua cũng đều cảm thấy tự hào.

Kết thúc cuộc đua thuyền trên sông, trai làng, gái bản và du khách có thể cùng tham dự trò chơi ném còn. Cây nêu cao vút dựng lên ngay giữa sân khấu nhà đền, vòng còn nhỏ trên cao thách thức những người chơi điệu nghệ và những quả còn tíu tít qua lại như muốn nói lên ước vọng và tinh thần vượt lên khó khăn của mỗi người dân vùng cao.

Trong Hội đền Đại Cại, kéo co cũng là môn thi đấu không thể thiếu. Nhưng vui hơn ở đây là cuộc thi tài giữa các thôn của xã Tân Lĩnh - địa bàn trước đây có trường luyện binh, là nơi sản xuất lương thực nuôi quân của Phó tướng Vũ Thị Ngọc Anh năm xưa. Những người tham gia các đội chơi này đã thể hiện bề dày truyền thống lịch sử của vùng đất thiêng. Đặc biệt thú vị là ở môn đánh quay. Với sân chơi này, những con quay được người chơi đẽo gọt công phu, nhiều con quay gắn bó với họ trong nhiều cuộc chơi ở thôn bản. Người chơi cũng thật giỏi giang khi đánh thật trúng quay đối phương để vào những vòng trong, xứng đáng nhận phần thưởng từ ban tổ chức.

Cũng như kéo co, sân đấu vật trống thúc liên hồi giục giã các đô vật là các chàng trai người Tày, người Kinh, người Dao vào sới. Sức khỏe, sự khôn khéo, nhanh nhẹn thể hiện trong từng miếng lừa, thế tấn, bước ra vào mạnh mẽ. Tiếp sau là môn đẩy gậy - một môn thi đấu đòi hỏi sức khỏe và kỹ thuật cao. Tuy không có nhiều vận động viên, nhưng việc đưa vào thi đấu như khẳng định rằng đây là môn thể thao mũi nhọn của các địa phương vùng cao ở huyện Lục Yên thuộc tỉnh Yên Bái. Ngoài các môn thể thao này, tùy theo quy mô lễ hội hàng năm mà địa phương còn tổ chức thi đấu bóng chuyền, cờ tướng, bắn nỏ và một số môn khác.

Sau khi phần lễ kết thúc, mọi người sẽ quay trở về để nhập hội

Lễ hội đền Đại Cại kết thúc cũng là lúc người dân quay về với cuộc sống thường nhật. Tuy mỗi năm chỉ diễn ra một lần nhưng lễ này đã trở thành một lễ hội văn hóa tâm linh và là món ăn tinh thần không thể thiếu với người dân xã Tân Lĩnh. Nếu bạn là người yêu thích tham gia các lễ hội văn hóa thì có thể ghé Yên Bái vào các dịp lễ lớn khác nữa như Lễ hội Xên Lẩu Nó của người Thái đen,  Hội Xòe Mường Lò, Lễ Cầu mùa của người Dao đỏ.