Đền Ghênh nằm ở thôn Ngọc Quỳnh được xây dựng vào năm Ất Mùi (1115). Đền thờ Bà Hoàng Thái hậu Ỷ Lan, người có công với nhân dân và đất nước. Bà là người phụ nữ duy nhất của đất nước hai lần nhiếp chính thay vua điều hành đất nước và đưa ra nhiều chủ trương kế sách giúp giảm nạn đói, đẩy mạnh sản xuất, phát triển các làng nghề, trừng trị bọn phản loạn, cùng các quan đại thần đánh đuổi giặc ngoại xâm nhiều lần xâm lược bờ cõi nước ta.

Khi thấy mình tuổi đã cao, Bà về quê an hưởng tuổi già và mất hưởng thọ 73 tuổi. Để tưởng nhớ công ơn của Bà, nhân dân xã Như Quỳnh tổ chức lễ hội trong bốn ngày 11-14/3 âm lịch hàng năm. Lễ hội được diễn ra như sau:

Ngày 11/3:

Buổi chiều, đội tế nam của làng do các cụ ông đảm nhiệm làm lễ tế cáo xin phép Đức Thánh  cho đội rước của làng làm lễ rước nước từ sông về đền để làm lễ Mộc Dục. Đến tối, làm lễ mở cửa đền và biểu diễn văn nghệ dân gian truyền thống. 

Ngày 12/3:

Buổi sáng, đây là ngày chính hội và được bắt đầu với màn rước kiệu đi xung quanh làng rất linh đình với sự tham gia đông đảo của dân làng trong tiếng trống đập rộn ràng. Mở đầu là đoàn múa rồng và sư tử của các võ sinh trong làng, tiếp theo là đội rước phướn, tiếp theo nữa là đội mang đồ lễ của các dòng họ và dân chúng trong làng, đi sau là đội tế lễ, và sau cùng là đội khiêng kiệu do nam thanh nữ tú của làng đảm nhiệm. Sau tiết mục rước kiệu là đến màn tế lễ do các cụ ông trong đội tế nam đảm nhiệm làm lễ tế Thánh.

Buổi chiều, các cụ bà trong đoàn tế nữ của đền làm lễ tế và dâng hương, sau đó là các đội tế nam và nữ của các làng lân cận vào tế và dâng lễ Thánh. Tối có biểu diễn cải lương, hát chèo.

           Ngày 13/3:

             Được bắt đầu với đội tế nam và tế nữ làm lễ tế và dâng hương trong đền. Tiếp theo là dân làng và khách thập phương vào lễ Thánh

          Ngày 14/3:

            Đây là ngày cuối cùng được bắt đầu với màn tế giã do các cụ bô lão trong làng đảm nhiệm, sau đó là tổng kết các cuộc thi và trao giải các trò chơi trong những ngày lễ hội.

Xen kẽ trong những ngày lễ hội còn có những trò chơi dân gian, biểu diễn văn nghệ truyền thống như: hát quan họ, biểu diễn cải lương, thi kéo co, chọi gà, thi cờ tướng, cầu lông, đánh tổ tôm điếm…

Ngày 17.4 (tức ngày 13.3 âm lịch), thị trấn Như Quỳnh (Văn Lâm) tổ chức Lễ hội Đền Ghênh và kỷ niệm 975 năm ngày sinh Hoàng Thái hậu Ỷ Lan. Dự khai mạc và dâng hương tại lễ hội có ông Đoàn Văn Hòa, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

                                                                                                                                Một màn trống hội tại Lễ hội Đền Ghênh

Đền Ghênh được xây dựng vào năm Ất Mùi 1115, thờ Hoàng Thái hậu Ỷ Lan, một người phụ nữ tài sắc dưới thời nhà Lý. Bà là người phụ nữ duy nhất trong lịch sử đã hai lần nhiếp chính thay vua điều hành việc triều chính của đất nước. Bà đã đưa ra nhiều chủ trương, kế sách giúp giảm nạn đói, phát triển nông nghiệp, dẹp thù trong giặc ngoài. Bà là người phụ nữ đức hạnh vẹn toàn, lấy dân làm gốc, chiêu mộ hiền tài giúp dân, giúp nước.

Đền Ghênh ở thôn Ngọc Quỳnh còn là nơi hoạt động của các sĩ phu yêu nước phong trào Cần Vương, các chiến sĩ cộng sản hoạt động cách mạng chống thực dân Pháp xâm lược. Hàng năm, nhân dân thị trấn Như Quỳnh tổ chức lễ hội vào tháng 3 và tháng 7 âm lịch để tưởng nhớ công lao của bà. 

Giới thiệu về đền Ghênh Hưng Yên 

Đền Ghênh tọa lạc tại thôn Ngọc Quỳnh, thị trấn Văn Lâm, Hưng Yên. Ngôi đền được xây dựng từ năm 1115 và trở thành nơi lưu giữ dấu ấn lịch sử của Hoàng Thái Hậu Nguyên Phi Ỷ Lan. Bà là một người phụ nữ tài đức vẹn toàn, là bậc mẫu nghi thiên hạ được nhiều người sùng bái vì suốt đời lo cho nước cho dân. 

Đền Ghênh Hưng Yên

Với ý nghĩa về lịch sử to lớn, ngày 2/2/1993, đền Ghênh Hưng Yên đã được Bộ Văn hóa thông tin ra quyết định công nhận là di tích lịch sử văn hóa Quốc Gia. 

Đền đã được công nhận là di sản văn hóa quốc gia

Đôi Nét Về Hoàng Thái Hậu Nguyên Phi Ỷ Lan 

Hoàng Thái Hậu Nguyên Phi Ỷ Lan có tên thường gọi là Lê Thị Khiết. Bà là một thôn nữ xinh đẹp thông minh và là người phụ nữ duy nhất của quốc gia hai lần nhiếp chính thay vua trị vì đất nước. Vào năm 25 tuổi, vua Lý Thánh Tông bận chinh chiến ở biên cương nên bà đã cùng các quan đại thần bàn bạc và đưa ra những quyết sách táo bạo nhằm khắc phục nạn đói đang hoành hành. Ngoài ra bà còn đưa ra một số chính sách đẩy mạnh sản xuất, trừng trị nghiêm khắc những quan lại tham ô, phản loạn thừa lúc vua rời cung đi đánh giắc để tranh ngôi. 

Năm 1072 khi Thái tử nối ngôi vua Lý Thánh Tông còn nhỏ tuổi, bà cùng thái úy Lý Thường Kiệt đã giúp triều đình giữ vững kỷ cương để đánh tan những âm mưu xâm chiếm của quân Tống. Chính Hoàng Thái Hậu Ỷ Lan đã có công đưa loại hình ca múa dân gian vào cung đình. Đặc biệt bà khuyến khích phát triển nông nghiệp, đắp đê chống lụt, phát triển nghề thủ công, làm thủy lợi và cấm giết trâu bò cày. Bà là người rất quan tâm đến những người dân nghèo, lấy tiền của triều đình để chuộc lại các cô nương nhà lành đã phải bán mình để trả nợ và tìm chồng cho họ. 

Hoàng Thái Hậu Ỷ Lan qua đời vào ngày 25/7/1117, hưởng dương 73 tuổi. Sau khi mất bà được rước về Kinh đô rồi hỏa táng. Tro cốt được đưa về quê nhà Lý ở phủ Thiên Đức. Để tưởng nhớ công đức của vị Hoàng Thái Hậu giàu lòng nhân ái, người dân làng Văn Lâm đã tôt chức các lễ vào đúng ngày sinh và mất của bà. 

Lịch Sử Đền Ghênh Hưng Yên 

Vào nhũng năm cuối thế kỷ XIX, dưới sự soi đường của phong trào Cần Vương, cả dân tộc bước vào thời kỳ khắc nghiệt chống lại ách đô hộ của Pháp. Hưng Yên lúc đó là vùng đất sục sôi khí thế và làm bùng cháy lên cuộc khởi nghĩa Bãi Sậy do Nguyễn Thiện Thuật chỉ huy. Nhằm dập tắt các phong trào nổi dậy của nhân dân Việt Nam, thực dân Pháp đã truy lùng hầu hết các làng mạc, thôn xóm vì thế đền Ghênh Hưng Yên đã bị phá hủy nhiều phần. Tuy nhiên đền vẫn là nơi được người dân địa phương đến cúng bái và hoạt động phong trào Cần Vương của những người yêu nước, các chiến sĩ cộng sản. 

Theo lịch sử ghi lại và qua lời kể của các cao niên thôn Ngọc Quỳnh thì đền Ghênh đã từng là nơi tập trung quân của nghĩa quân Bãi Sậy. Ngoài ra nơi đây còn là điểm của đội tự vệ nhiều xã tổ chức tiến hành giành chính quyền về nhân dân, tổ chức mít tinh vào năm 1945. Đáng tiếc là vào thời kỳ 1947 - 1954, đền Ghênh Hưng Yên bị giặc Pháp phá hủy gần như toàn bộ. Lúc đó nhân dân trong làng đã kịp thời chuyển tượng Hoàng Thái Hậu cùng một số cổ vật đến gửi ở đền Chùa Dương Xá.