Thường niên, cứ vào ngày 6 tháng 1 âm lịch, nhân dân huyện Sóc Sơn, Hà Nội nói riêng và trong cả nước nói chung lại nô nức đi trẩy hội đền Gióng.

    Hội Gióng là một lễ hội Hà Nội với văn hóa cổ truyền ở phía Bắc nhằm mô phỏng chân thật, sinh động và khoa học diễn biến các trận đấu giữa thánh Gióng cùng nhân dân Văn Lang với giặc Ân xâm lược. Thông qua đó lễ hội mong muốn sẽ nâng cao nhận thức cộng đồng về các cách tổ chức cũng như hình thức chiến tranh bộ lạc thời cổ xưa. Từ đó liên tưởng đến bản chất tất thắng của cuộc Tổng khởi nghĩa, chiến tranh toàn dân, toàn quốc, toàn diện nhằm giải phóng đất nước, bảo vệ Tổ quốc và người dân. 

Lễ Khai mạc buổi Hội Gióng - Mội người thường mặc áo dài màu đỏ hoặc vàng, đầu đội khăn đóng

 Hội Gióng Sóc Sơn bên cạnh Hội Gióng Phù Đổng là 2 hội Gióng đặc biệt tiêu biểu ở thủ đô Hà Nộ.Dù nằm ngay thủ đô hiện đại, Hội Gióng vẫn được lưu truyền trọn vẹn qua các thế hệ, không bị nhà nước hóa, thương mại hóa.

Vào ngày 16 tháng 11 năm 2010 tại thành phố Nairobi - Thủ đô của Kenya, Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hiệp quốc (UNESCO) đã công nhận lễ hội Gióng ở đền Phù Đổng thuộc huyện Gia Lâm và đền Sóc thuộc huyện Sóc Sơn là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại và là một trong những tưởng niệm đặc sắc và sinh động về Thánh Gióng. Hội Gióng Sóc Sơn bên cạnh Hội Gióng Phù Đổng là 2 hội Gióng đặc biệt tiêu biểu ở thủ đô Hà Nộ.Dù nằm ngay thủ đô hiện đại, Hội Gióng vẫn được lưu truyền trọn vẹn qua các thế hệ, không bị nhà nước hóa, thương mại hóa. Điều đó càng nhấn mạnh thêm tinh thần “giữ lửa” lễ hội, văn hóa nghệ thuật cổ xưa nước nhà của thủ đô Hà Nội. 

Các lễ vật được chuẩn bị công phu và đầy đủ để dâng lên cho Thánh Gióng

Theo truyền thuyết chúng ta thường được nghe kể thì xã Phù Linh thuộc huyện Sóc Sơn, thủ đô Hà Nội là nơi Thánh Gióng ghé qua trước khi ông bay về trời. Cũng chính vì thế nên vào ngày mồng 6 tháng Giêng âm lịch hàng năm, mọi người dân ở xã Phù Linh sẽ mở hội linh đình kéo dài 3 ngày tại Khu di tích đền Sóc thờ Thánh Gióng – Phù Đổng Thiên Vương. Lễ hội Gióng Sóc Sơn sẽ được tổ chức long trọng với đầy đủ các nghi lễ truyền thống như: lễ khai quang, lễ rước, lễ dâng hương và cuối cùng là dâng hoa tre lên đền Thượng, nơi thờ Thánh Gióng.

Các hoạt động vui nhộn đặc sắc của Hội Gióng Sóc Sơn

Bảy thôn làng, đại diện cho bảy xã sẽ chuẩn bị lễ vật cho ngày mở đầu hội chính. Các phần nghi lễ đặc biệt cũng sẽ được làm vào đêm mùng 5 có thể kể đến như lễ Dục Vọng mời ông Gióng về với các cống phẩm, lễ vật đã được 7 xã chuẩn bị chu đáo và vẹn toàn. Họ mong đức Thánh Gióng sẽ phù hộ cho dân làng huyện Sóc Sơn sẽ có được một cuộc sống ấm no và hạnh phúc. Ngoài ra, nhiều trò chơi dân gian sôi động như cờ tướng, hát ca trù, chọi gà, hát chèo… sẽ được tổ chức sôi nổi. 

Cả làng sẽ cùng nhau 'góp vốn' để tổ chức ra được buổi lễ hội hoành tráng như thế này - Nhìn con heo quay to tướng thế là bạn cũng hiểu rồi nhỉ

Các lễ vật sẽ được dâng lên vào ngày mùng 5 Âm Lịch, chuẩn bị cho ngay lễ chính vào mùng 6

Ngày chính hội sẽ diễn ra vào ngày mùng 6 - Ngày Gióng hóa thánh cưỡi ngựa bay về trời theo truyền thuyết. Vào ngày khai hội diễn ra, dân làng và khách thập phương sẽ đến dâng hương. Vào đúng nửa đêm sẽ khai màn lễ khai quang - Tắm cho tượng Thánh Gióng. Các nghi lễ chủ yếu trong ngày Mùng 6 chính hội này là dâng hoa tre ở đền Sóc và chém tướng giặc. Sau lễ dâng hoa được tổ chức, tre sẽ được tung ra trước sân đền để người dự hội lấy cầu may, cầu lộc. Phần hoạt động chém tướng giặc sẽ được tổ chức bằng cách chém một pho tượng nhằm tái hiện lại truyền thuyết Thánh Gióng dùng tre ngà quật chết Thạch Linh - Tướng cầm đầu giặc Ân. 

Hoạt động tái hiện lại truyền thuyết Thánh Gióng dùng tre ngà quật chết Thạch Linh - Tướng cầm đầu giặc Ân

Trong Hội Gióng có vô vàn tục lệ khác nhau, muôn hình vạn trạng. Và có vẻ tục lệ “giang hồ” nhất là tục đánh nhau cướp lộc. Mọi người có thể cướp lộc thánh, cướp chiếu, cướp giò hoa tre, cướp trầu cau bằng cách dùng sức mạnh. Tuy nhiên, Phó trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội Phan Đăng Long cũng đã nhấn mạnh rằng đây là cướp có văn hóa, cướp trong tục lệ, phải nỗ lực, cố gắng đạt được lộc Thánh, chứ không phải đánh nhau gây ẩu đả, thương tích để tranh giành. Tuy nhiên, điều này khó mà có thể kiểm soát được. Vì thế, nếu có đến tham quan Hội Gióng thì bạn cũng không nên tham gia vào tục “cướp lộc” này để giữ an toàn cho bản thân nhé! 

Khung cảnh hỗn độn và náo loạn khi mọi người giành nhau để chạm được vào lễ vật lấy lộc