Lễ hội Đền Thượng được tổ chức vào ngày 13,14,15 tháng Giêng Âm lịch hàng năm để tưởng nhớ công đức của Quốc công tiết chế Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn – vị anh hùng dân tộc đã giữ yên bờ cõi nước Nam những năm chống quân Nguyên Mông giữa thế kỷ XIII.
Lễ hội Đền Thượng được tổ chức gồm 2 phần là phần Lễ và phần hội. Năm 2022, do ảnh hưởng của dịch bệnh covid-19, UBND TP Lào Cai sẽ chỉ tổ chức phần Lễ của Lễ hội Đền Thượng, đảm bảo trang trọng, an toàn và tiết kiệm.
Để chuẩn bị cho phần hội của Lễ hội Đền Thượng, tất cả các công việc đều phải chuẩn bị từ rất sớm và cẩn thận, chỉn chu. Những ngày đầu năm mới, Ban quản lý đền sẽ tiến hành vệ sinh, bao sái tượng thờ, chọn ngày, chọn giờ để tổ chức lễ Thượng nguyên (đi xin chân nang ở đền chính thờ Đức Thánh Trần tại Kiếp Bạc – Hải Dương rước về đền Thượng để tượng trưng cho sự hiển linh của Đức Thánh Trần vào ngày khai hội tại lễ hội Đền Thượng. Các đội tế nam và đội tế nữ thường phải bắt đầu tập luyện 2 tháng trước khi diễn ra lễ hội chính. Chủ tế phải là người cao tuổi, có giọng nói khỏe, dứt khoát, truyền cảm để đọc văn tế thần. Bên cạnh đó các nghi thức đều được chuẩn bị và tuân theo quy chuẩn nhất định. Các nghi lễ tế được thực hiện tại sân chính của đền vào chiều ngày 14 tháng Giêng Âm lịch. Vào ngày hội chính (tức ngày 15 tháng Giêng Âm lịch), sẽ diễn ra lễ rước bài vị và áo mũ của Hưng Đạo Vương từ sáng sớm. Sau khi lễ dâng hương, du khách và nhân dân mới được vào đền chiêm bái và tham gia một số hoạt động văn hóa – du lịch trong khuôn khổ lễ hội. Một trong những hoạt động không thể bỏ lỡ đó là vở diễn “Diệu huyền nơi ải Bắc” diễn tích trò cảnh chiến đấu của dân binh Đại Việt dưới sự chỉ huy của Hưng Đạo Vương và ca ngợi công lao của ngài với vùng đất biên cương Lào Cai. Vở diễn thuộc phần hội của Lễ hội Đền Thượng. Năm 2022, mặc dù không tổ chức phần hội do ảnh hưởng của dịch covid-19 nhưng phần lễ của Lễ hội Đền Thượng vẫn diễn ra vào ngày 15 tháng Giêng Âm lịch (tức ngày 15/2).
Đền Thượng ban đầu chỉ là một ngôi đình nhỏ nằm ở chân đồi Hỏa Hiệu thờ Đức Thánh Trần và các vị tướng lĩnh của ông, sau đó đền di chuyển lên đỉnh đồi và trải qua nhiều lần trùng tu tôn tạo mà có diện mạo bế thế như hiện nay.
