Theo truyền thuyết, bà Lê Kim Định là một người phụ nữ xinh đẹp, thông minh và có tấm lòng nhân hậu. Bà luôn sát cánh bên chồng trong cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp. Bà cũng là người đã giúp chồng nuôi dạy con cái và chăm lo cho gia đình.
Năm 1868, Nguyễn Trung Trực bị giặc Pháp bắt và xử tử. Bà Lê Kim Định cũng bị giặc Pháp bắt giam và tra tấn dã man. Bà đã kiên cường chịu đựng và cuối cùng cũng hy sinh trong ngục tù.
Sau khi bà Lê Kim Định qua đời, người dân Phú Quốc đã lập đền thờ bà tại Ông Lang, một làng chài nhỏ cách trung tâm thị trấn Dương Đông khoảng 7km. Lễ hội Dinh Bà Ông Lang được tổ chức hàng năm để tưởng nhớ công lao của bà và cầu mong bà phù hộ cho dân làng.
Lễ hội Dinh Bà Ông Lang là một lễ hội truyền thống của cư dân sinh sống trên đảo ngọc Phú Quốc. Lễ hội được tổ chức hàng năm vào ngày 16 tháng 2 âm lịch, nhằm tưởng nhớ bà Lê Kim Định, vợ của anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực.
Lễ hội Dinh Bà Ông Lang là một trong những lễ hội văn hóa và tín ngưỡng quan trọng của người dân đảo Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang. Đây là dịp để người dân địa phương bày tỏ lòng thành kính và tri ân đến Bà Chúa Xứ, vị thần bảo hộ, mang lại sự bình an và thịnh vượng cho cộng đồng. Lễ hội không chỉ mang đậm dấu ấn tâm linh mà còn là dịp để gắn kết cộng đồng, duy trì và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống
Dinh Bà Ông Lang, còn được gọi là Miếu thờ Bà Chúa Xứ, được xây dựng từ rất lâu đời, gắn liền với những truyền thuyết về Bà Chúa Xứ - vị thần được người dân tôn kính và thờ cúng. Theo truyền thuyết, Bà Chúa Xứ là người có công trong việc giúp dân làng vượt qua những khó khăn, hiểm nguy từ biển cả và mang lại sự thịnh vượng, an lành cho cộng đồng.
Miếu Dinh Bà Ông Lang được xây dựng trên một khu đất cao, gần biển, tạo nên một không gian linh thiêng, yên bình. Qua nhiều thế kỷ, miếu đã trở thành một điểm đến tâm linh quan trọng, nơi người dân Phú Quốc đến cầu nguyện, dâng lễ và bày tỏ lòng biết ơn đối với Bà Chúa Xứ.
Lễ hội Dinh Bà Ông Lang được tổ chức tại Miếu Dinh Bà Ông Lang, nằm tại xã Cửa Dương, cách thị trấn Dương Đông khoảng 7km. Đây là một địa điểm linh thiêng và cũng là một điểm tham quan du lịch nổi tiếng của Phú Quốc.
Lễ hội diễn ra vào ngày 18 và 19 tháng Giêng âm lịch hàng năm, thu hút đông đảo người dân địa phương và du khách tham gia. Thời gian tổ chức lễ hội kéo dài trong hai ngày, với nhiều hoạt động văn hóa, tín ngưỡng và giải trí phong phú.
Nghi lễ truyền thống là phần quan trọng nhất của lễ hội Dinh Bà Ông Lang, diễn ra trang nghiêm tại Miếu Dinh Bà. Các nghi lễ này bao gồm:
Lễ dâng hương là nghi lễ mở đầu, diễn ra vào sáng sớm ngày 18 tháng Giêng âm lịch. Người dân và du khách thắp hương, dâng lễ vật lên Bà Chúa Xứ để cầu nguyện sự bình an, may mắn và thịnh vượng. Lễ vật thường gồm hương, hoa, trái cây, và các món ăn truyền thống.
Người dân xếp hàng, tuần tự tiến vào miếu, nơi các bậc cao niên và những người có uy tín trong cộng đồng thực hiện các nghi thức cầu nguyện. Những lời cầu nguyện chân thành, những lời khấn nguyện được thốt ra từ lòng thành kính, mong muốn Bà Chúa Xứ sẽ bảo hộ cho gia đình và làng chài
Lễ cúng tế diễn ra vào buổi trưa cùng ngày, với các nghi thức truyền thống và trang nghiêm. Những người tham gia lễ cúng tế, thường là các bậc cao niên, mặc trang phục truyền thống, cầm nhang đèn, đứng trước bàn thờ để thực hiện các nghi thức tế lễ.
Lễ cúng tế bao gồm các bài văn tế, nhạc lễ và các nghi thức cổ truyền khác. Văn tế là những bài ca ngợi công đức của Bà Chúa Xứ, nhạc lễ được biểu diễn bởi các nhạc công với những nhạc cụ truyền thống như đàn tranh, đàn bầu, trống, kèn.
Lễ rước kiệu là một phần đặc sắc và trang trọng của lễ hội. Kiệu thờ Bà Chúa Xứ được trang trí lộng lẫy, rực rỡ với hoa tươi, đèn lồng, và các vật phẩm thờ cúng. Đoàn rước kiệu bao gồm các bậc cao niên, thanh niên trai tráng và đông đảo người dân tham gia.
Đoàn rước kiệu diễu hành qua các con đường chính trong khu vực, mang theo hình ảnh Bà Chúa Xứ, như một biểu tượng của sự bảo hộ và may mắn. Người dân hai bên đường tham gia rước kiệu, thắp hương, dâng lễ và cầu nguyện, tạo nên một không khí linh thiêng và trang trọng.
Lễ hội Dinh Bà Ông Lang ở Phú Quốc là một sự kiện văn hóa quan trọng, thể hiện lòng biết ơn và tự hào dân tộc. Qua các nghi lễ trang nghiêm và các hoạt động văn hóa phong phú, lễ hội không chỉ duy trì truyền thống quý báu mà còn thúc đẩy phát triển du lịch và kinh tế địa phương. Với sự tham gia và đóng góp của cả cộng đồng, lễ hội Dinh Bà Ông Lang ở Phú Quốc sẽ tiếp tục là một điểm sáng trong đời sống văn hóa của tỉnh Kiên Giang, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc Việt Nam.
