Độc đáo lễ hội đền Đồng Xâm
Ðền Ðồng Xâm, xã Hồng Thái (Kiến Xương) là nơi thờ đức thánh Triệu Vũ Ðế và Trình Thị Hoàng Hậu gắn với những huyền thoại về một làng chèo, làng ca trù và đền thờ vị tổ nghề chạm bạc Nguyễn Kim Lâu - người đã có công truyền dạy cho nhân dân làng Đồng Xâm nghề vàng bạc cao quý. Hàng năm cứ vào dịp 1/4 âm lịch, xã Hồng Thái lại long trọng mở lễ hội với nhiều loại hình văn hóa truyền thống độc đáo thu hút đông đảo du khách trong và ngoài tỉnh. Lễ hội đền Đồng Xâm năm 2023 diễn ra trong 3 ngày từ ngày 19 - 21/5 (tức từ ngày mùng 1- 3/4 âm lịch).
Ông Nguyễn Văn Niết, Chủ tịch UBND xã Hồng Thái cho biết: Đền Đồng Xâm được xây dựng năm Khải Định nhất niên (1922) và am thờ cụ tổ nghề kim hoàn được xây dựng từ thế kỷ thứ XV. Đền Đồng Xâm được xem như một tập đại thành của nghệ thuật khắc gỗ, kim loại, đắp vữa của Việt Nam thời Nguyễn. Đây là một quần thể di tích có quy mô hoành tráng, rộng lớn với gần 10.000m2 được xây dựng với nhiều công trình kiến trúc đẹp như vọng lâu, thủy tọa, hoành mã, sân tế, phương đình, tòa điện thờ, hậu cung, nhà thờ tổ nghề chạm bạc. Việc tổ chức lễ hội là dịp để thể hiện lòng thành kính, đạo lý uống nước nhớ nguồn tri ân các bậc tiền nhân có công tạo dựng lên quần thể di tích đền Đồng Xâm, đồng thời là dịp để giáo dục truyền thống yêu nước, truyền thống lịch sử của quê hương để mỗi người dân hiểu sâu sắc về truyền thống văn hóa, mảnh đất và Lễ hội đền Đồng Xâm là dịp để người dân và du khách về dâng hương cầu nguyện, tham quan, ngắm cảnh.
Nét độc đáo của lễ hội là có nhiều hoạt động văn hoá tâm linh diễn ra như: rước kiệu Thánh Hậu; lễ dâng hương; tế nam quan, tế nữ quan. Tuy nhiên trong tiết mục tế tạ không chỉ có đoàn tế của làng Thượng Gia, xã Hồng Thái mà còn thu hút các đoàn tế của các xã lân cận tham gia.
Bà Trần Thị Thục, Trưởng đoàn tế nữ quan thôn Thượng Gia, xã Hồng Thái cho biết: Đoàn tế của thôn gồm 24 người, mỗi năm tế thánh 2 lần, ngoài lễ hội chúng tôi còn tế đầu xuân, rước kiệu của đức thánh bà về với đức thánh ông. Trước đây cứ đến ngày 6/8, 3 thôn ở 3 xã trong tổng Đồng Xâm đều giết lợn, giết trâu để tế thánh nhưng đến nay chỉ cử đoàn tế thôn Thượng Gia tế đại diện. Hoạt động này nhằm tưởng nhớ và tri ân đức thánh Triệu Vũ Ðế và Trình Thị Hoàng Hậu đã có công khai trương lập ấp lên tổng Đồng Xâm. Vì thế chúng tôi đã tế thánh trong 3 ngày hội và có những giá hầu thánh Triệu Vũ Ðế để cầu mong đức thánh phù hộ cho quốc thái dân an, người dân làm ăn thịnh vượng.
Đặc sắc lễ hội đền Đồng Xâm năm 2024
Nằm bên dòng sông Vông thơ mộng, đền Đồng Xâm là một quần thể Di tích có quy mô rộng lớn bao gồm: đền thờ Triệu Vũ Đế, đền thờ Trình Thị Hoàng Hậu (vợ vua Triệu Vũ Đế) gắn với những huyền thoại về một làng chèo, làng ca trù và đền thờ cụ Nguyễn Kim Lâu vị tổ nghề chạm bạc mỹ nghệ kim hoàn. Đền Đồng Xâm đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cấp bằng Di tích lịch sử cấp quốc gia năm 1990.
Lễ hội đền Đồng Xâm là một trong những chứng tích có bề dày lịch sử văn hoá, truyền thống yêu nước của các tầng lớp nhân dân, tri ân các bậc tiền nhân có công tạo dựng nên quần thể Di tích lịch sử đền Đồng Xâm. Đồng thời cũng là dịp các phường bạc ở khắp nơi trong cả nước về tế tổ Nguyễn Kim Lâu và đem sản phẩm bày cáo yết tổ nghề; nhân dân, du khách thập phương về chiêm bái cảnh sắc, tham quan, tế, lễ...
Đến tham dự lễ khai mạc có đại diện lãnh đạo tỉnh Thái Bình, lãnh đạo huyện Kiến Xương, lãnh đạo địa phương cùng đông đảo nhân dân địa phương và du khách.
Phát biểu tại buổi lễ khai mạc, ông Nguyễn Văn Niết - Chủ tịch UBND xã Hồng Thái cho biết: “Với chuỗi hoạt động phong phú kết hợp hài hoà giữa tính truyền thống và hiện đại của lễ hội đền Đồng Xâm thể hiện nét văn hoá đặc sắc của mảnh đất con người Thái Bình nói chung, vùng đất Hồng Thái, Kiến Xương nói riêng".
Lễ hội đền Đồng Xâm không chỉ để lại ấn tượng khó quên cho du khách và nhân dân địa phương, hứa hẹn sẽ trở thành điểm đến du lịch văn hoá tâm linh hấp dẫn của tỉnh Thái Bình.
Quảng bá, giới thiệu làng nghề chạm bạc tại Thái Bình
Trong thời gian diễn ra Lễ hội từ ngày 8-10/5 (tức ngày 1-3/4 m lịch) sẽ có nhiều hoạt động như Rước kiệu Thánh Hậu, lễ dâng hương, tế lễ... cùng các trò chơi dân gian truyền thống như: bơi chải truyền thống, biểu diễn múa rối nước.
Đặc biệt, tại Lễ hội còn tổ chức trưng bày, giới thiệu các sản phẩm của làng nghề chạm bạc Đồng Xâm (có từ 600 năm trước).
Nay nghề phát triển và hình thành vùng sản xuất hàng hóa, tập trung ở 3 xã: Hồng Thái, Lê Lợi, Trà Giang (huyện Kiến Xương) tạo việc làm cho hàng nghìn lao động và cung cấp thợ kim hoàn giỏi cho nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước.
Ông Nguyễn Văn Niết, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Hồng Thái cho biết, đền Ðồng Xâm là nơi thờ đức thánh Triệu Vũ Ðế và Trình Thị Hoàng Hậu gắn với những huyền thoại về một làng chèo, làng ca trù và đền thờ tổ nghề chạm bạc Nguyễn Kim Lâu - người đã có công truyền dạy cho nhân dân nghề vàng bạc.
Đền Đồng Xâm được xây dựng năm Khải Định nhất niên (1922) và am thờ cụ tổ nghề kim hoàn được xây dựng từ thế kỷ thứ 15.
Đây là một quần thể di tích có quy mô hoành tráng, rộng lớn với gần 10.000m2 được xây dựng với nhiều công trình kiến trúc đẹp như vọng lâu, sân tế, phương đình, tòa điện thờ, hậu cung, nhà thờ tổ nghề chạm bạc.
Đền Đồng Xâm đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cấp bằng Di tích Lịch sử cấp Quốc gia năm 1990.
Lễ hội được tổ chức là dịp để thể hiện lòng thành kính, đạo lý uống nước nhớ nguồn tri ân các bậc tiền nhân có công tạo dựng lên quần thể di tích đền Đồng Xâm; đồng thời, là dịp để quảng bá, giới thiệu làng nghề chạm bạc Đồng Xâm./.
Sôi nổi hội thi bơi trải ở lễ hội Đền Đồng Xâm
Tục thi bơi trải truyền thống hàng năm đều lựa chọn mỗi thôn 2 trải gồm 1 trải nam và 1 trải nữ. Hội đền năm nay, 8 thôn trong xã Hồng Thái đã đăng ký dự thi trải với 6 đội nam, 7 đội nữ. Các trải thi sẽ tham gia đua tài trên dòng sông Vông thơ mộng. Dòng sông nằm kề bên Đền Đồng Xâm.
Tục lệ bơi trải trở thành nét đẹp văn hoá giàu truyền thống lịch sử của xã Hồng Thái. Đây là một hoạt động văn hóa thể thao truyền thống và là tiết mục không thể thiếu trong lễ hội Đền Đồng Xâm, huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình, hàng năm.
