Gần cuối tháng 11, vào ngày trăng tròn, người dân Campuchia háo hức chuẩn bị cho ngày lễ đặc biệt nhất năm – Bon Om Touk. Đây là ngày kỉ niệm một sự kiện thiên nhiên đó là dòng nước chảy ngược giữa biển Hồ và sông Mêkong.

Mở đầu lễ hội là một cuộc diễu hành trên sông vào buổi tối. Những chiếc thuyền lộng lẫy được gắn đèn sáng rực tựa như những chòm sao nổi bật giữa trời đêm. Bạn sẽ phải choáng ngợp trước khoảnh khắc cả con sông yên tĩnh bỗng bừng sáng lấp lánh đầy màu sắc. Lễ này cũng biểu thị cho việc tôn vinh ánh sáng và một lời chào đối với Mặt trăng hiền hòa.

Trong khi các lễ hội nhỏ liên tục diễn ra ở khắp Campuchia, sự kiện chính là lễ hội đua thuyền sẽ được tổ chức tại sông Tonle Sap, Phnom Penh; với sự tham gia của hơn 400 thuyền đua mỗi năm. Lễ hội được tổ chức nhằm đề cao khả năng thủy chiến, đặc biệt từ thời đế chế Angkor (thế kỷ thứ 9-12). Bên cạnh đó, đây cũng là dịp để người Campuchia thể hiện bản sắc văn hóa truyền thống, tài năng và sự nhanh nhẹn của các tay đua thuyền, cũng như giới thiệu sự đa dạng của các phương tiện giao thông đường thủy tại quốc gia này.

Lễ hội nước Bon Om Touk, hay còn gọi là lễ hội Nhật Nguyệt, được tổ chức trùng với dịp trăng tròn trong tháng Phật giáo Katdeuk, và cũng là lúc xuất hiện một sự kiện thiên nhiên đặc biệt là dòng nước của Biển Hồ chuyển hướng. Trong năm, nước từ Biển Hồ luôn đổ vào sông Mekong, tuy nhiên đến mùa mưa, nước sông Mekong tăng lên và đẩy nước ngược lại về Biển Hồ khiến lượng nước nơi đây tăng lên gấp 10 lần. Ngoài ra, Lễ Bon Om Touk cũng đóng vai trò như một Ngày lễ Tạ ơn của người Khmer, bày tỏ lòng biết ơn đối với các đáng bề trên đã ban cho người dân một năm bội thu và cầu mong cho mùa vụ sau tốt tươi.

Sampeah Preah Khae diễn ra vào ngày cuối cùng của lễ hội, còn được gọi là lễ cầu nguyện Mặt trăng và là dịp để người dân cầu nguyện về một mùa bội thu sau đó. Tại lễ này, sau thời khắc nửa đêm khi người dân Campuchia tập trung tại các đền thờ để cầu nguyện dưới ánh trăng, họ sẽ cùng nhau ăn món “auk ambok” – món cơm được cán dẹt, chiên lên và ăn kèm với chuối, dừa.

Năm nay, song song với nhiều hoạt động nhỏ trên khắp đất nước, sự kiện chính ở thủ đô là cuộc đua đầy màu sắc của hơn 400 chiếc thuyền cạnh tranh cho danh hiệu cao nhất. Nhiều quầy hàng ẩm thực, các buổi hòa nhạc miễn phí và các khu chợ phong phú sẽ níu chân du khách tham dự lễ hội nán lại sau khi cuộc đua kết thúc.

Bên cạnh các hoạt động giải trí, nhiều nghi lễ cụ thể cũng sẽ được thực hiện trong Lễ hội Nước để thể hiện lòng tôn kính đối với các vị thần đất đai và sông suối, tạo nên nét đặc sắc cho lễ hội.

Tiếng reo hò vang dội từ đám đông tập trung bên bờ Biển Hồ (Tonle Sap) ở Phnom Penh, Campuchia khi các thuyền gỗ bắt đầu cuộc đua. Nhìn từ xa, những chiếc thuyền có hình dáng thon, dài với đủ màu sắc lướt đi nhanh chóng trên mặt nước nhờ tay chèo của 80 người đủ cả nam nữ.

Đó là một trong những hình ảnh vui nhộn nhất trong lễ hội nước Bom Om Touk ở Campuchia. Lễ hội năm nay được tổ chức từ ngày 21 đến 23-11 là một trong những lễ hội được coi trọng nhất, dự kiến thu hút hơn 1 triệu người dân Campuchia từ các tỉnh, thành phố về Phnom Penh.

Còn được gọi là lễ hội Nhật Nguyệt, Bon Om Touk cũng trùng với dịp trăng tròn trong tháng Phật giáo Katdeuk, đánh dấu sự chấm dứt của mùa mưa và cầu mong cho một mùa vụ sau tốt tươi.

Biển Hồ và sông Mekong từ lâu đã có ảnh hưởng lớn tới cuộc sống của người dân đất nước Chùa tháp vì là nơi cung cấp nguồn cá dồi dào để làm thực phẩm và cung cấp nguồn gia súc, bồi đắp phù sa cho mùa vụ. Lễ hội đánh dấu một sự kiện thiên nhiên đặc biệt đó là dòng nước của Biển Hồ chuyển hướng. Trong năm, nước từ Biển Hồ luôn đổ vào sông Mekong, tuy nhiên đến mùa mưa, nước sông Mekong tăng lên và đẩy nước ngược lại về Biển Hồ khiến lượng nước nơi đây tăng lên gấp 10 lần.

Có một sự kiện đáng buồn đã xảy ra vào năm 2010, thảm họa xảy ra tại lễ hội khi đám đông chen chúc, giẫm đạp lên nhau trên cây cầu tại Koh Pich khiến 340 người thiệt mạng và 750 người khác bị thương. Sau vụ việc đã khiến lễ hội phải tạm dừng 3 năm. Khi được tổ chức lại, sự kiện được bảo đảm an ninh hơn với nhiều cảnh sát tuần tra và các biện pháp kiểm soát đám đông.

Trong khi các lễ hội nhỏ diễn ra ở khắp Campuchia, sự kiện chính là lễ hội đua thuyền lại được tổ chức tại thủ đô Phnom Penh với sự tham gia của hơn 400 thuyền đua. Ngoài ra, một số sự kiện khác cũng được tổ chức tại Siem Reap.

Tại Phnom Penh, đông đảo người dân tập trung bên bờ sông cổ vũ cho những đội thuyền yêu thích, sự kiện diễn ra dưới sự chứng kiến của Quốc vương Norodom Sihamoni. Sau khi cuộc đua kết thúc, người dân có thể tạt vào các quầy hàng để thưởng thức những món truyền thống, tham gia các buổi trình diễn âm nhạc miễn phí hay…

Khi màn đêm buông xuống, người dân lại đổ về bờ sông để theo dõi màn trình diễn thuyền đăng dưới ánh trăng mờ ảo. Kết thúc một ngày lễ hội là màn pháo hoa rực rỡ.

Đua thuyền không chỉ là một cuộc thi cho vui, đây là sự kiện mà các làng phải dành nhiều tháng để chuẩn bị. Trong khi thợ thủ công bắt tay vào việc trang trí tỉ mỉ các chi tiết trên thuyền trước khi sơn màu, các đội thi hăng hái tập luyện và dân làng chuẩn bị kinh phí để tham gia lễ hội cũng như cổ vũ cho đội nhà.

Không chỉ cuộc đua thuyền, các lễ kỷ niệm đặc biệt cũng được tổ chức trong lễ hội nước để người dân bày tỏ lòng thành kính với thần đất và thần sông.

Sampeah Preah Khae diễn ra vào ngày cuối cùng của lễ hội, còn được gọi là lời chào mặt trăng và là dịp để người dân cầu nguyện về một mùa bội thu sau đó. Tại lễ này, sau thời khắc nửa đêm khi người dân Campuchia tập trung tại các đền thờ để cầu nguyện dưới ánh trăng, họ sẽ cùng nhau ăn món “auk ambok” – món cơm được cán dẹt, chiên lên và ăn kèm với chuối, dừa.

Trong dịp lễ hội nước Bon Om Touk, các khách sạn và nhà nghỉ nhanh chóng kín chỗ nên bạn cần lựa chọn thời điểm thích hợp để đặt vé. Việc tìm kiếm phương tiện đi lại cũng khá khó khăn nên du khách cần lên kế hoạch đặt xe taxi hoặc xe buýt. Phần lớn các khu vực trong thành phố Phnom Penh là phố đi bộ trong dịp lễ nên bạn cần phải kiểm tra vị trí khách sạn sao cho thuận tiện cho việc di chuyển.

Trong trường hợp bạn muốn theo dõi lễ hội từ phía xa, bạn có thể đặt trước bàn tại các quán bar trên tầng mái như Le Moon, FCC hay The Quay Boutique.

Các lễ hội tại Siem Reap sẽ được tổ chức xung quanh sông Siem Reap, tuy nhiên lượng người đổ về nơi đây không đông đúc bằng khu vực thủ đô Phnom Penh.

Lễ hội nước Bon Om Touk còn được gọi là "Bon Om Thook", "Bonn Om Teuk" hay "Bon Om Tuk" do cách đánh vần trong tiếng Khmer. Lễ hội này có nguồn gốc lâu đời, từ thời đế chế Khmer và diễn ra mỗi năm một lần, vào ngày trăng tròn trong tháng Phật giáo Kadeuk (thường là vào ngày 15 tháng 11 âm lịch), với ý nghĩa đánh dấu sự kết thúc của mùa mưa và diễn ra sự kiện thiên nhiên kỳ thú đó là dòng nước đổi chiều dòng chảy giữa Biển Hồ và sông Mê Kông. Trong năm thì nước từ biển Hồ luôn đổ vào sông Mê Kông. Tuy nhiên khi mùa mưa đến vào tháng 6, nước sông tăng lên, chảy ngược lại vào biển Hồ làm tăng kích thước của nó lên gấp 10 lần. Khi mùa mưa kết thúc vào tháng 10, nước sông Mê Kông rút xuống nên nước từ biển Hồ lại đổ vào sông như trước.

Biển Hồ có ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống của ngư dân và nông dân ở Campuchia. Nó cung cấp nguồn tôm cá dồi dào và phù sa bồi đắp cho đồng ruộng nên không có gì ngạc nhiên khi người dân Khmer tổ chức lễ hội nước Bon Om Touk trong suốt nhiều thế kỷ qua.

Có 3 buổi lễ nhỏ trong lễ hội nước Bon Om Touk đặc sắc:

Loy Pratip: là một cuộc diễu hành trên sông vào buổi tối. Cả con sông sẽ sáng rực rỡ bởi những ánh đèn trên các con thuyền.

Sampeas Preah Khe: là buổi cầu nguyện mặt trăng. Trăng tròn luôn được xem như một dấu hiệu tốt cho mùa thu hoạch sắp tới. Vì thế trong lễ hội nước Bon Om Touk, người dân Campuchia luôn cầu nguyện dưới mặt trăng để có được vụ mùa bội thu.

Lễ hội nước Bon Om Touk kéo dài suốt 3 ngày. Khi đi du lịch Campuchia vào thời gian diễn ra lễ hội, du khách sẽ thấy một bầu không khí tưng bừng và náo nhiệt. Người dân được nghỉ lễ và kéo nhau ra bờ sông để ăn mừng. Các cuộc đua thuyền đặc sắc trên sông chính là điểm thu hút nhất của lễ hội. Hoạt động này có nguồn gốc từ rất lâu đời, từ thế kỷ 12 trên các bức tường tại kinh đô Angkor đã có tạc cảnh của lễ hội đua thuyền rất rõ ràng. Đây là một nét truyền thống dân tộc vô cùng đặc sắc của người Khmer, tôn lên sự tài năng, nhanh nhẹn, kiên trì, cũng như đề cao tính nghệ thuật, niềm tự hào dân tộc, lòng yêu nước, tôn vinh ý thức bảo vệ lãnh thổ, bảo vệ dân tộc của con người Khmer. Đây vừa là cuộc thi tài cũng vừa là cảm ơn Đức Phật đã ban cho mùa màng bội thu và cầu mong no ấm. Ngoài ra, đây còn là dịp để tưởng nhớ lại sức mạnh không thể chia cắt của lực lượng thủy quân Đế chế Khmer cổ và giới thiệu sự đa dạng của các phương tiện giao thông đường thủy của dân tộc Khmer.