Đặc sắc lễ hội làng Thổ Hà - Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.
Lễ hội sẽ được tổ chức lớn vào 2 năm một lần vào những năm chẵn.
Đến với lễ hội làng Thổ Hà du khách sẽ được trải nghiệm một không gian văn hóa giàu bản sắc với phần lễ và phần hội. Trong phần lễ tiêu biểu nhất là lễ rước từ các xóm, thôn trong làng để tổ chức rước kiệu ra đình với hàng trăm người, đều là nam thanh nữ tú, trong trang phục trang trọng, rực rỡ. Đặc biệt tham gia vào đoàn rước có bộ tam đa Phúc - Lộc - Thọ ( tượng trưng cho may mắn, thịnh vượng, và sức khỏe, tuổi thọ) cùng cặp Tiên đồng, Ngọc nữ được dân làng hóa trang trong lễ rước. Theo đó dẫn đầu là đoàn múa lân, đội bát nhã đủ cả kèn, trống, nhị, thanh la tạo nên một không gian lễ hội vô cùng sôi động với đầy đủ màu sắc sặc sỡ và âm thanh náo nhiệt. Đi sau 3 ông Phúc - Lộc - Thọ còn có ông Tổng Cờ, Tổng Kiếm, Tổng Tiết, Tổng Chiêng. Mỗi ông đại diện cho một đoàn quân.
Tối ngày 29/02, tại khuôn chùa Thổ Hà, xã Vân Hà đã diễn ra Lễ khai hội làng Thổ Hà xuân Giáp Thìn năm 2024. Lễ hội được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Ở phần lễ, đại biểu và nhân dân được đón xem màn trống hội và múa lân đặc sắc, Lễ tế thánh thần. Trong 03 ngày, lễ hội diễn ra nhiều hoạt động văn hóa, thể thao hấp dẫn như: Hát quan họ “Đón bạn trên sông”, diễn tuồng cổ, diễn phướn, tổ tôm điếm, giải cờ tướng, giải bóng bàn đỉnh cao, giao lưu văn nghệ, các trò chơi dân gian, …
Ông Bùi Tá Thành, Phó Chủ tịch UBND xã Vân Hà cho biết: Ngay từ đầu năm, UBND xã đã ban hành kế hoạch và chỉ đạo thôn Thổ Hà làm tốt công tác tổ chức lễ hội, trong số đó quan tâm chỉ đạo công tác vệ sinh môi trường, vệ sinh an toàn thực phẩm, an ninh trật tự trong lễ hội. Đây là lễ hội thu hút đông đảo du khách thập phương tới thăm quan, chiêm bái, vì vậy mọi công tác tổ chức phải được đảm bảo.
Đến với Lễ hội Thổ Hà, quý vị đại biểu, khách quý, và du khách thập phương sẽ được đắm mình vào với một không gian văn hóa tâm linh độc đáo của các nghi lễ truyền thống, thể hiện sự tôn kính với Thành hoàng làng, các vị thần linh, đã gắn liền với sông núi, che chở để cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, muôn dân được an lành, ấm no và hạnh phúc.
Kết thúc phần lễ là phần hội cũng sinh động và giàu bản sắc không kém với các trò chơi dân gian truyền thống như chọi gà, bơi trải, đấu vật, chơi cờ, chèo thuyền bắt vịt… nhưng trong đó tiêu biểu nhất là hát quan họ. Thổ Hà được coi là một làng gốc của nghệ thuật hát quan họ cổ. Trong thời gian diễn ra lễ hội các liền anh, liền chị của các thôn lân cận và các liền anh liền chị của tỉnh Bắc Ninh về dự hội trổ tài hát cả ngày lẫn đêm tại sân đình hay trên thuyền. Tại đây, du khách sẽ được hòa mình vào không khí hội xuân với các liền anh, liền chị xúng xính áo mớ ba, mớ bảy, nón thúng quai thao, áo the khăn xếp dập dìu canh quan họ thâu đêm, suốt sáng. Lời hát thấm đượm trữ tình làm say lòng bao du khách gần xa. Với những giá trị văn hóa đặc sắc Lễ hội Thổ Hà được Nhà nước ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia năm 2012.
